Gümüşün kara sevdası savatın halen adı var. Tarihi yüzyıllar öncesine dayanan savatlı gümüş Van’da yaşatılıyor. Savatlı gümüş üzerine devlet sanatçılığı alan Türkiye’de tek kişi olan Erhan Çelik, bunun haklı gururunu yaşıyor. Urartu motiflerini el emeği ile savatlı gümüşe işliyor ve insanların beğenisine sunuyor…
“Her geçen yıl düşüşte olsa da yine de savatlı gümüşün adı bir yerlerde var” diyen Erhan usta, savatlı gümüş üretimine devam ediyor. Van halkının savatlı gümüşe ilgisinin biraz uzak olmasından yakınan Erhan usta, yurtiçi ve yurtdışı fuarlarda tanıtılan savatlı gümüşe yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiğini söylüyor. İşte Erhan ustanın savatlı gümüşe dair anlattıkları:
Savatlı gümüş almak için Van’a gelenler var
“Türkiye’nin çeşitli illerindeki fuarlarda yaptığımız tanıtımlar sonrasında, sırf savatlı gümüş almak için Van’a gelenler var. Tarihçeyi öğrenen turistler hediyelik olarak satın alıyor. Van'da savatlı gümüşü el emeğiyle yapan üç usta kaldık. Türkiye genelinde ise 5 ya da 6 usta daha var. Urartu ve Akdamar Kilisesi’ndeki motiflerin yanı sıra Van Gölü, Van Kalesi, ters lale, gibi değerleri de işliyoruz. Talebe göre özel tasarımlar da yapıyoruz.”
Türkiye’deki tek devlet sanatçısı!
“Savatlı Gümüş üzerine devlet sanatçısı oldum, çok şükür. Taş ve çömlek işçiliği gibi alanlarda devlet sanatçılığı var ama savatlı gümüş üzerine devlet sanatçılığı alan Türkiye'deki tek kişi benim.”
Nereden geliyor?
Urartular savatı üreten ilk uygarlıktı, ardından Osmanlı’ya geçti ve Tuşba’dan Van’a devam ediyor. Savatlı gümüşün Roma döneminde de kullanıldığı söyleniyor. Van’ın Özalp ilçesinin Savatlı köyü adını meşhur savatlı gümüşten aldığı belirtiliyor.
Osmanlı saraylarından Avrupa saraylarına
Savatın duruşundaki asalet, onu Van’dan Osmanlı saraylarına, oradan da Avrupa saraylarına kadar taşıdı. Osmanlı’da savatın merkezi olan Van, 20. yüzyılın başlarında bünyesinde 120 dükkân ve 400 dolayında savat ustası barındırıyordu. Yoğun talep nedeniyle Sivas, Samsun, Erzincan ve Trabzon’da da Vanlı ustaların yetiştirdiği zanaatkârlar savat işçiliğini sürdürüyordu.
En güzel hediye
Özel günlerde sevdiklerinize alabileceğiniz en güzel savatlı gümüş çeşitlerini görmenizde fayda var. Van’ın dünya değeri savatlı gümüşü sizi bekliyor.
