Van türküleri konusunda
yaklaşık 15 yıldır büyük emek veren YYÜ Öğretim Görevlisi Murat Oto, 450’ye
yakın Van türküsü olduğunu kitabıyla ortaya koydu. Oto, Van türkülerinin kültür
olamamasından yakınıyor.
Müzik ailesinden ona
miras kaldı. Çocukluğundan bu yana sanat müziği ile ilgileniyor. İzmir'de
öğrenciyken teknik ve teorik bilgi aldı ve Van’a geldi. Van Musiki Derneği’nde
14 yıl şeflik ve dernek başkanlığı yaptı. Dernek olarak sanat müziği alanında
Türkiye çapında önemli işler yaptılar, konserler düzenlediler. Fakat iş Van
türkülerine gelince, hikayenin devamını Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim
Görevlisi Murat Oto’dan dinledik.
O gece kafamda şimşekler çaktı
“Beni Van türkülerine
yönlendiren hayatımdaki dönüm noktası, 2004 yılında davet edildiğim aşıkların
ve ozanların toplantısı oldu. Van türküleri çalıyorlar ben dinliyorum. Kafamda yaklaşık
2 bin sanat müziği eseri biliyor. Ben o geceye kadar Muğla'dan Çanakkale’ye
eserler biliyorum ama bir Diyarbakırlı kaç tane Van türküsü biliyorsa ben de o
kadar biliyordum. O gece kafamda şimşekler çaktı. Müzik hayatımda belki de
utandığım tek ortamdı.”
Karmaşanın önüne geçtim
“Bir 2 nisan gününde Van
türküleri konseri verdik. Her türküyü okudukça konser sırasında biri geliyor,
okuduğunuz türkünün şurası böyle değil burası böyle değil. Böyle okunmaz şu makamda
okunur diyor. Sanat müziğinde böyle bir probleminiz yoktu ama Van türküleri
öyle değildi. Makamında ve sözlerinde tartışmalar vardı.”
Dedektif gibi iz sürdüm
“Dedektif gibi iz
sürerek TRT ve Kültür Bakanlığı arşivlerine girdik. Sağ olsun o zamanki
milletvekilimiz Sayın Kayhan Türkmenoğlu sayesinde TRT arşivlerine girebildik. Belgelere
ulaştık ve kayıtları indirdik. Kitap yazmak için değil, doğrusu hangisidir diye
yola çıktım fakat sonuç buraya geldi ve kitap yazdım.”
İki kitap baskı bekliyor
“Van Türküleri 1
kitabımızı yayınladık. İlk kitabımızda 245 Van türküsü var, bunun 114’ü daha
önce yayınlanmış türkülerdi. Önceden duyulmuş 114 türkü üzerinden 5 ayrı konser
verdik. TRT ve Kültür Bakanlığı tarafından 131 tanesi ise ilk defa yayınlandı.
Van Türküleri 2 ve 3 dahil olmak üzere yaklaşık 450 Van türküsü var.”
2. ve 3. baskı destek bekliyor
“Halk oyunları ve uzun
havaların yer aldığı Van Türküleri 2 ve 3’ü de yazdım fakat destek bulamadığı
için bastırmadık.”
Zamanda derinlik mekanda yaygınlık
“Herhangi bir şeyin
kültür olabilmesi için iki ayak biri zamanda derinlik, diğer mekanda yaygınlık.
Örneğin 450 Van türküsü için zamanda derinlik ayağını hallettik ama mekanda
yaygınlık ayağımız yok, o yüzden bu Türküler henüz kültürümüz olamamıştır. İki
ayağı da halledemezsek 10 tane daha kitap yazalım çok önemi yok.”
Yaklaşık 800 GB’lık arşivi var
1950 ve 1967 yıllarına
ait orijinal ses kayıtları elde ettim. Kitabımızda kaynak olan kişilerden vefat
edenler var. Onların görüntüleri ve ses kayıtları sadece bende var. Bu şekilde
700-800 Ciga Bayt’lık bilgi var elimde.
Kaç tane Van türküsü sayabilirsiniz?
“Yaklaşık 450 Van türküsünden,
10 tanesini sayabilir misiniz? Sayılabilen 10 türkü 50, 100, 300 veya 450'ye
çıkarsa işte o zaman bizim kültürümüz olur.”
Türkülerin hepsi belgeli
Yaklaşık 450 Van
türküsünün hepsi belgelidir. Kimse kalkıp da bu sayı üzerine tartışma da
çıkaramaz.
